وظیفه غده اشکی تمیز کردن سطح پلک توسط ترشح مایع اشکی است. تومور غده اشکی یکی از انواع مشکلات و بیماری‌های چشمی به شمار می‌رود، و هم به صورت خوش‌خیم و هم به صورت بدخیم در غده اشکی چشم وجود دارد. تومورهای خوش‌خیم از شایع‌ترین تومورهای چشمی هستند.
غده اشکی و تومور غده اشکی چیست؟
غده‌های اشکی غدد کوچکی هستند که در گوشه بیرونی چشم قرار گرفته‌اند و پشت پلک‌های فوقانی قرار دارند، و وظیفه آنان تولید اشک و تمیز کردن سطح پلک است. مایع اشک توسط مجرای کوچک میان چشم و پلک فوقانی ترشح شده و با باز و بسته کردن چشم از مجاری ترشح چکیده شده و به سمت مجرای اشکی بینی هدایت می‌شود. غده اشکی دارای آنزیم لیزوزیم است که قابلیت کشتن باکتری‌ها را خواهند داشت. اشک یا همان مایعی که توسط غده اشکی تولید می‌شوند سبب شست و شوی سطح چشم، ضدعفونی کردن چشم‌ها، لغزنده کردن چشم‌ها برای حرکت آسان چشم و پلک و جلوگیری از خشکی چشم خواهند شد. دستگاه اشکی شامل اجزای غده اشکی، مجرای اشکی و منفذ اشکی، کیسه اشک و مجرای اشکی بینی می‌باشد. این تومورها به طورمعمول یا در پی اختلالات ژنتیکی و مادرزادی مانند عفونت داخل رحمی جنین، یا زندگی در مناطق نامطلوب و قرار گرفتن در معرض مواد سرطان‌زا، عفونت یا ویروس‌های انکوژن به وجود خواهند آمد. تومورهای غده اشکی به دو دسته تومورهای خوش‌خیم و تومورهای بدخیم تقسیم می‌شوند که در ادامه به بررسی هر کدام از آن‌ها خواهیم پرداخت.
تومورهای غده اشکی خوش‌خیم
این نوع از تومورها به آرامی شکل گرفته و کره چشم را به سمت پایین می‌کشند و موجب التهاب غده اشکی خواهند شد، هم‌چنین در هر بافت غده‌ای مانند غده بزاقی و تیروئید ایجاد خواهند شد و بافت اطراف را از بین نبرده و به سایر اندام‌ها نیز منتقل نخواهند شد. درصد افراد مبتلا به تومورهای خوش‌خیم از تومورهای بدخیم بیشتر است.
تومورهای غده اشکی بدخیم
بسیاری از تومورهای غده اشکی باعث آسیب به بافت‌های اطراف شده و سرطانی خواهند شد. و بیشتر متشکل از تومورهای مخلوط مانند کیست‌ها و اجزای غده‌ای هستند. این نوع از تومورها به دیگر بخش‌های بدن نیز ممکن است منتقل شوند. تومورهای غده اشکی بدخیم بسیار نادر هستند.
علائم تومور غده اشکی
- تورم در ناحیه چشم و پلک
- اختلالات بینایی
- تغییرات کره چشم
- جابه‌جایی
- تنگی چشم
- خارش مکرر چشم
- قرمزی چشم
- ظاهر شدن یک توده در ناحیه غده اشکی
- دوبینی و تاری دید
- درد در اطراف چشم
- برآمدگی چشم
- ریزش اشک
- عفونت چشم
نحوه تشخیص تومور غده اشکی
به دلیل شباهت برخی از علائم با سایر بیماریها ممکن است که علائم نشان‌دهنده تومور غده اشکی نبوده و مشکل شما چیز دیگری باشد بنابراین در صورت مشاهده هر کدام از علائمی که ذکر شد، به پزشک متخصص چشم مراجعه کرده تا علت مشکل شما تشخیص داده شود. پزشک برای تشخیص ابتدا چشمان شما را معاینه کرده و سپس ممکن است برای تشخیص بهتر و دقیق‌تر اسکن ام‌آر‌آی، سی‌تی اسکن و بیوپسی را نیز تجویز کند. در صورت تشخیص تومور غده اشکی بسته بدخیم بودن و خوش‌خیم بودن آن برای درمان آن اقدام خواهد شد چرا که تومورهای چشمی حتی تومورهای خوش‌خیم منجر به اختلالات بینایی و نقص میدان بینایی خواهند شد و عواقب زیبایی نیز خواهند داشت. به طور معمول برای درمان این تومورها از عمل جراحی استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: یکی از انواع اختلال بینایی قوز قرنیه است، که در صورت درمان نشدن باعث کاهش ناگهانی دید و زخم شدن قرنیه خواهد شد.
انواع تومورهای غده اشکی
تومورهای غدد اشکی در برخی از موارد سرطانی خواهند شد، و انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
روش‌های درمان تومورهای غده اشکی
روش‌های درمانی مختلفی از جمله عمل جراحی، رادیوتراپی با پرتو درمانی و شیمی درمانی برای از بین بردن تومورها وجود دارد، بهترین متخصص چشم بسته به نوع تومور و جای آن، اندازه تومور و میزان رشد آن، سلامت عمومی فرد یکی از روش‌های درمان را برای شما توصیه خواهد کرد. در ادامه به بررسی هر کدام از این روش‌های درمان خواهیم پرداخت.
عمل جراحی
متداول‌ترین روش درمان تومورهای غده اشکی عمل جراحی برای از بین بردن این تومورها است. در صورتی که تومورهای غده اشکی بدخیم بوده و به خارج از غده اشکی گسترش پیدا کرده و بافت و ماهیچه‌های اطراف چشم را درگیر کرده باشد توصیه می‌شود که کل کره چشم و بافت اطراف آن برداشته شود. این عمل جراحی بسته به اندازه و وسعت تومور یا تحت بی‌هوشی یا بی‌حسی موضعی انجام خواهد شد. در صورت استفاده از بی‌حسی موضعی توسط دارو ناحیه اطراف چشم درمان شده و بیمار هیچ دردی را احساس نخواهد کرد. عروق تغذیه برای جلوگیری از خونریزی بسته شده و سپس تومور را در مرز قطع خواهند کرد یا در موارد حاشیه ایمنی یک مقداراز بافت سالم برای اطمینان از برداشته شدن کامل تومور بریده خواهد شد. پس از این مرحله تومور برداشته شده را برای بررسی خوش‌خیم یا بدخیم بودن به آزمایشگاه خواهند فرستاد و در آخر بافت و پوست بخیه خورده و پانسمان خواهد شد.
رادیوتراپی یا پرتو درمانی
رادیوتراپی برای درمان سرطان غده اشکی به دو صورت رادیوتراپی خارجی و رادیوتراپی داخلی یا براکی تراپی وجود دارد. در رادیوتراپی خارجی پرتوهای رادیتراپی را با استفاده از دستگاهی از خارج چشم به سمت سرطان هدایت خواهد کرد و رادیوتراپی داخلی پرتوهای رادیوتراپی را به طور مستقیم توسط یک دیسک رادیواکتیو به سمت سرطان هدایت خواهند کرد.
شیمی‌درمانی
شیمی‌درمانی یا به تنهایی یا به صورت ترکیبی همراه با رادیوتراپی برای درمان تومورهای غده اشکی استفاده می‌شود.
کلام آخر
تومورهای غده اشکی حتی در صورتی که سرطانی نباشند؛ می‌توانند مشکلات بسیاری را در بینایی فرد ایجاد کرده و در انجام فعالیت‌های روزمره افراد اختلال ایجاد کرده و آنان را از انجام فعالیت‌های مورد علاقه‌شان محروم کنند. بنابراین برای پیشگیری از بروز چنین مشکلی یک سبک زندگی سالم را برای خود برگزینید و از مصرف سیگار و نوشیدنی‌های الکلی نیز پرهیز کنید.
